جنگنده f14

جنگنده اف۱۴ تامکت اسطوره تمام جنگنده های دنیا!!!

هواپیمای اف۱۴ (Grumman F-14 Tomcat) تامکت جنگنده ای است مافوق صوت، دارای دو موتور، دو سرنشینه و با بال متحرک ساخته شده توسط شرکت گرومن در آمریکا است که نخستین پرواز خود را در سال ۱۹۷۰ انجام داد.

این هواپیما از سال ۱۹۷۴ تا ۲۰۰۶ در نیروی دریایی آمریکا به عنوان جنگنده برتر هوایی، هواپیمای رهگیر دفاعی و هواپیمای شناسایی تاکتیکی این نیرو بوده و مدت ها بر روی ناوهای هواپیمابر خدمت می‌کرد که امروز هواپیماهایی پیشرفته تر نظیر جنگنده اف35 جانشین آن شده اند .

تامکت یکی از پیچیده‌ترین و گران‌ترین جنگنده‌ها در طول تاریخ بوده و تکنولوژی هایی که در آن بکار رفته بود سبب شده بود که آمریکا فروش آن را به دیگر کشورها محدود سازد.

بیشتر بدانید

معرفی عینک خلبانی

با تلاش‌های فراوان شاه ایران و پس از جلسات و مذاکرات مختلف در سال ۱۹۷۶ این پرنده به خدمت نیروی هوایی ارتش ایران درآمد و در حال حاضر تنها دارنده این نوع جنگنده جمهوری اسلامی ایران میباشد.

برای توضیحات بیشتر با خلبان مشاور همراه باشید.

مشخصات عمومی جنگنده تامکت f14

• نوع هواپیما: جنگنده برتر هوایی، هواپیمای رهگیر و چندمنظوره
• کشور سازنده: آمریکا
• شرکت سازنده: گرومن
• خدمه: ۲ نفر/ خلبان و افسر رهگیری
• نخستین پرواز: ۲۱ دسامبر ۱۹۷۰
• بکارگیرنده ها: نیروی دریایی آمریکا و نیروی هوایی ارتش ایران
• وضعیت کنونی: فعال در ایران، بازنشسته در ایالات متحده
• سرعت بیشینه: ۲/۳۴ ماخ 
• سقف پروازی: ۵۰.۰۰۰ پا
• تعداد ساخته‌شده: ۷۱۲ فروند که 80 فروند آن به ایران فروخته شد
• قیمت هر فروند: حدود ۶۰ میلیون دلار
• نسخه ارتقا یافتهٔ: حدود ۷۰میلیون دلار 
• مدل‌های مختلف: اف۱۴ مدل ای ، بی و دی

ویژگی های منحصر به فرد تامکت

بالهای با زاویه ی متغیر

جنگنده اف14 هواپیمایی با قابلیت برخاست و فرود در سرعت های بسیار پایین است و این ویژگی به منظور تسهیل عملیات بر روی ناوهای هواپیمابر میباشد.

نتیجه تحقیقات شرکت گرومن، به جایی رسید که معلوم شد بال هواپیما تامکت باید متغیر باشد تا بتواند به خوبی با سرعت های نسبتاً کم تیک آف نموده و سپس بتواند به همین ترتیب، در سرعت های بالا نیز کروز کرده و مشکلی برای پرواز مافوق صوت اش نداشته باشد.

بال های متغیر تامکت، در نهایت دقت و ظرافت بگونه ای  طراحی شده که میتواند از زاویه 20 درجه در حالت کاملاً باز تا 68 درجه تا حالت کاملاً بسته قرار بگیرد.

کارشناسان شرکت گرومن، اهرمی را در کابین خلبان تعبیه کردند که به کمک آن، خلبان می تواند بال های هواپیمایش را تا 75 درجه برای جاگیری کمتر روی عرشه ناوهای هواپیمابر ببندد.

در سرعت های پایین نیز بال ها تماماً گسترده شده و با کمک فلپ ها، بیشترین نیروی برا را برای برخاست فراهم می کردند.

به تدریج با افزایش سرعت، بال ها برای افزایش عدد ماخ بحرانی، به سمت عقب مایل شده و از تولید نیروی پسای اضافی جلوگیری می نمایند. تمام عملیات تغییر زاویه بال ها بدون دخالت خلبان و تنها به وسیله یک کامپیوتر درونی ویژه کنترل می شود.

ناگفته نماند، سیستم بال های متغیر به دلیل طراحی ویژه سامانه ی بسیار گران قیمتی است و در هواپیماهای جنگنده ی بعدی ایالات متحده، به کار گرفته نشد.

قدرت ردگیری و آتش بالا

توانایی جست وجو و درگیری چندگانه هدف، قابلیت ردگیری حین جستجو و گزینش اولویت هدف با کامپیوتر، در زمان خود تنها سیستم جنگ افزار هوابرد جهان را پدید آورد که می توانست در آن واحد، با بیش از یک تهدید روبرو شود.

این سیستم می تواند 24 هدف را همزمان جستجو و ردگیری کند و شش هدف را در جهت های مختلف و در فواصل بیش از 160 کیلومتر به طور همزمان مورد حمله قرار دهد.

سیستم موشکی فینیکس

موشک هوا به هوای ای آی ام 54 ای یا فینیکس که به وسیله سیستم کنترل آتش ای دبلیو جی 9 هدایت می شود، دارای کنترل راداری فعال است، یعنی پس از شلیک، نیازی نیست که رادار هواپیما به پرتوافشانی بر هدف ادامه دهد

بلکه رادار تعبیه شده در خود موشک، آن را به سوی هدف می راند. این موشک بیش از پنج برابر صوت سرعت می گیرد و بردی حدود دویست کیلومتر دارد.

قابلیت شلیک کن و فراموش کن

این ویژگی بدین معناست که خلبان بعد از شلیک موشک، نیازی به قفل نگه داشتن رادار هواپیما بر روی هدف را ندارد و می تواند آزادانه به نبرد با اهداف دیگر خود بپردازد.

همچنین شاید هدف مورد نظر، بسیار دور شده باشد که در این صورت، قفل ماندن رادار به مدت طولانی بر روی هدف، کار عاقلانه نیست، بدین صورت است که هنگامی که موشک فینیکس هدف خود را منهدم می سازد.

هواپیمای تامکت شلیک کننده آن، می تواند به فرودگاه خود رسیده و حتی خاموش و در آشیانه پارک هم شده باشد. این مورد حتی در مورد شش هدف همزمان نیز صادق است. این سیستم موشکی یکی از عوامل بالقوه ای است که به تامکت قدرت بسیار بالایبی بخشیده است.

تسلیحات مورد استفاده در اف14

جنگ‌افزارهای تامکت اف14

یک قبضه توپ ۲۰ میلیمتری  با ۶۷۵ گلوله

موشک‌های هوابه هوای فونیکس (AIM-54A)، اسپارو (AIM-7)، سایدوایندر ( AIM-9 J & L) و امرام ( AIM-120)

بمب های جدام (JDAM)، بمب های هدایت لیزری پیووی، بمب های غیر هدایت شونده ام‌کا-۸۰، بمب خوشه‌ای سی‌بی‌یو-۱۰۰ (ام‌کا ۲۰ راکی-۲)

سامانه‌های راداری ناوبری،کنترل آتش و اعلام خطر:

سامانه شناسایی دوست از دشمن

سامانه جنگ الکترونیک ECM &ECCM

سامانه شناسایی اهداف با استفاده از اشعه مادون قرمز

مدل های مختلف جنگنده اف۱۴ تامکت

اف۱۴-A

اف ۱۴ ای نسخه اولیه، دو سرنشینه و طراحی‌شده برای تمام وضعیت‌های آب و هوایی می‌باشد که برای نیروی دریایی آمریکا ساخته شده بود. آمریکا ۴۷۸ فروند از این جنگنده را دریافت کرد و ۷۹ فروند از این جنگنده را به ایران تحویل داد.

هشتادمین اف۱۴ ساخته شده برای ایران به دلیل قطع روابط ایران و آمریکا و تحریم تسلیحاتی ایران دوباره به نیروی دریایی آمریکا تحویل داده شد.

در مجموع ۵۵۷ تام کت ای توسط گرومن ساخته شد که ۴۸ فروند از آن به اف-۱۴ بی و ۱۸ فروند از آن به اف-۱۴ دی ارتقاء یافتند.

اف۱۴-B

در مجموع ۳۸ فروند اف۱۴ بی توسط گرومن ساخته شد.

اف۱۴-C

اف۱۴ سی پروژه تحقیقاتی از جنگنده اف۱۴ بی بوده که هیچگاه به تولید عملیاتی منجر نشد.

اف۱۴-D

در مجموع ۳۷ فروند اف-۱۴ دی توسط گرومن ساخته شد.

مشتریان تامکت

تامکت بجز ایران به کشورهای دیگری چون ژاپن، عربستان، اسرائیل و کانادا نیز پیشنهاد شد ولی این کشورهای اف15 و اف18 را ترجیح دادند.

در کل تامکت جنگنده ای بی نظیر بود، یک جنگنده خوش استیل و خوش دست که به زیبایی پرواز میکرد. سرعت و چالاکی خوبی داشت و از هم نسلان خودش دست کم تا میانه دهه 80 از نظر الکترونیک و سلاح یک سروگردن برتر بود، گران بود ولی بسیار با ارزش و بدون شک یکی از بیاد ماندنی ترین پرنده های تاریخ است.

منابع

https://www.britannica.com/technology/F-14

https://www.airspacemag.com/military-aviation/persian-cats-9242012/?no-ist

http://www.aerospaceweb.org/question/planes/q0132.shtml